قرص فاموتیدین نوعی دارو است متعلق به دسته‌ای از داروها به نام مسدود کننده‌های گیرنده هیستامین-2 یا مسدود کننده‌های H2 است. این داروها با کاهش میزان اسید تولید شده توسط سلول‌های مخاطی معده عمل می‌کنند. این قرص برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های مختلفی که ناشی از اسید معده بیش از حد است، مانند سوزش سر دل، بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)، زخم‌ها و سندرم زولینگر-الیسون استفاده می‌شود. در این مطلب از مدیکال بانک به بررسی این موضوع می‌پردازیم که قرص فاموتیدین چیست، نحوه مصرف آن، چه نوع فواید و عوارض جانبی دارد و تداخلات دارویی احتمالی با این دارو چیست.
قرص فاموتیدین چیست؟
قرص فاموتیدین نوعی قرص خوراکی است که حاوی فاموتیدین به عنوان ماده موثره است. فاموتیدین یک نام عمومی برای دارویی است که با نام‌های تجاری Pepcid، Zantac 360 نیز فروخته می‌شود.
بهتر است بدانید این قرص معده در مقادیر مختلف مانند 10 میلی گرم، 20 میلی گرم و 40 میلی گرم موجود است. آنها همچنین به عنوان یک سوسپانسیون خوراکی (مایع) و یک فرم تزریقی در دسترس هستند که فقط توسط یک پزشک تجویز می‌شود. قرص فاموتیدین نیز در انواع بدون نسخه (OTC) برای درمان سوزش سردل خفیف تا متوسط موجود است.
چگونه قرص فاموتیدین مصرف کنیم؟
بسته به دستور پزشک، قرص فاموتیدین را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد. شما باید دوز و دفعات تجویز شده توسط پزشک یا داروساز خود را به دقت دنبال کنید.
همینطور اصلا کمتر از دوز توصیه شده یا بیشتر از دوره تجویز شده مصرف نکنید. اگر از قرص OTC فاموتیدین برای سوزش سر دل استفاده می‌کنید، نباید بیش از دو قرص در 24 ساعت یا بیش از 14 روز مصرف کنید، مگر اینکه پزشکتان تجویز کرده باشد.
قبل از مصرف قرص فاموتیدین، در صورتی که به فاموتیدین یا سایر مسدود کننده‌های H2 مانند رانیتیدین (زانتاک)، سایمتیدین (تاگامت) یا نیزاتیدین (اکسید)1 حساسیت دارید، باید به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
همچنین در صورت داشتن شرایط پزشکی مانند بیماری کلیوی، بیماری کبد، سرطان معده، سندرم QT طولانی یا آسم، باید به پزشک اطلاع دهید. همچنین در صورت بارداری، شیردهی یا برنامه ریزی برای باردار شدن باید به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
برای مصرف این قرص معده باید آن را به طور کامل با یک لیوان آب قورت دهید. آن را له نکنید، نجوید یا نشکنید. اگر از سوسپانسیون خوراکی فاموتیدین (مایع) استفاده می‌کنید، باید قبل از هر بار مصرف، بطری را به خوبی تکان دهید و با سرنگ دوز ارائه شده یا دستگاه اندازه گیری دوز دارو، دوز را به دقت اندازه گیری کنید.
مزایای استفاده از قرص فاموتیدین چیست؟
این قرص معده میتواند علائم بیماری‌های مرتبط با اسید مانند سوزش سر دل، ترش معده، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ را تسکین دهد. همچنین میتواند با کاهش میزان اسیدی که میتواند به پوشش این اندام‌ها آسیب برساند، به بهبود و پیشگیری از زخم معده و روده کمک کند.
همچنین یکی دیگر از مزایای قرص فاموتیدین این است که میتواند شرایطی را که معده بیش از حد اسید تولید می‌کند، درمان کنند، مانند سندرم زولینگر-الیسون، که یک اختلال نادر است که باعث می‌شود تومورهای لوزالمعده یا روده کوچک هورمون گاسترین اضافی ترشح کنند.
قرص فاموتیدین همچنین میتواند به جلوگیری از عوارض ناشی از شرایط مرتبط با اسید، مانند زخم‌های خونریزی دهنده، تنگی مری (تنگی مری)، مری بارت (یک وضعیت پیش سرطانی که در آن پوشش مری به دلیل قرار گرفتن در معرض اسید مزمن تغییر می کند) و سرطان مری کمک کند.
از دیگر مزایای مهم مصرف فاموتیدین این است که خطر ابتلا به ذات الریه را در بیماران بستری که تحت تهویه مکانیکی هستند با جلوگیری از آسپیراسیون محتویات معده به ریه ها کاهش دهند.
عوارض قرص فاموتیدین چیست؟
قرص فاموتیدین معمولاً عوارض خاصی ندارد و توسط استفاده کننده به خوبی تحمل می‌شود و عوارض جانبی کمی دارد. با این حال، برخی از افراد ممکن است برخی از عوارض جانبی خفیف تا متوسط را تجربه کنند، مانند:
- سردرد
- سرگیجه
- یبوست
- اسهال
این عوارض معمولا موقتی هستند و در عرض چند روز یا چند هفته از بین می‌روند. در صورت تداوم یا بدتر شدن این علائم، باید با پزشک مشورت کنید.
همچنین بهتر است بدانید که برخی از افراد ممکن است برخی از عوارض جانبی نادر اما جدی را نیز تجربه کنند، مانند:
- واکنش‌های آلرژیک، مانند بثورات پوستی، خارش، تورم، مشکل در تنفس، یا آنافیلاکسی (یک واکنش تهدید کننده زندگی که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد)
- مشکلات قلبی، مانند ضربان قلب نامنظم، فشار خون پایین، یا سندرم QT طولانی (بیماری که بر فعالیت الکتریکی قلب تأثیر می‌گذارد و میتواند باعث مرگ ناگهانی شود)
- مشکلات عضلانی، مانند درد عضلانی، ضعف، یا رابدومیولیز (شرایطی که در آن بافت عضلانی تجزیه می شود و مواد مضر را در خون آزاد می کند)
- مشکلات عصبی، مانند گیجی، بی قراری، افسردگی، بی خوابی، توهم، یا تشنج
- مشکلات کبدی، مانند یرقان (زردی پوست یا چشم)، هپاتیت (التهاب کبد)، یا نارسایی کبد
- مشکلات کلیوی، مانند کاهش برون ده ادرار، افزایش سطح کراتینین، یا نارسایی کلیه
- مشکلات خونی، مانند کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون)، ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکت ها)، یا آگرانولوسیتوز (تعداد کم گلبول های سفید خون)
- مشکلات پوستی، مانند سندرم استیونز-جانسون (یک واکنش شدید پوستی که باعث ایجاد تاول و لایه برداری پوست و غشاهای مخاطی می شود) یا نکرولیز اپیدرمی سمی (یک بیماری مشابه اما شدیدتر که ناحیه بزرگ تری از پوست را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند کشنده باشد. )
اگر هر یک از این عوارض جانبی جدی را تجربه کردید، باید مصرف قرص فاموتیدین را قطع کرده و فورا به پزشک مراجعه کنید.
تداخلات دارویی با قرص فاموتیدین چیست؟
قرص فاموتیدین میتواند با سایر داروهایی که ممکن است مصرف کنید تداخل داشته باشد. برخی از این تداخلات میتواند بر اثربخشی قرص فاموتیدین یا سایر داروها تأثیر بگذارد. برخی از این تداخلات همچنین ممکن است خطر عوارض جانبی قرص فاموتیدین یا سایر داروها را افزایش دهد.
بنابراین، قبل از مصرف این نوع قرص، باید تمام داروها، مکمل‌ها و محصولات گیاهی مصرفی خود را به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین باید قبل از شروع یا قطع هر گونه داروی جدید در حین مصرف قرص فاموتیدین، با پزشک مشورت کنید.
برخی از داروهایی که می توانند با قرص فاموتیدین تداخل داشته باشند عبارتند از:
- آنتی اسیدها مانند هیدروکسید آلومینیوم، هیدروکسید منیزیم، کربنات کلسیم یا بی کربنات سدیم. این داروها می توانند جذب قرص فاموتیدین را کاهش داده و اثربخشی آنها را کاهش دهند. قرص فاموتیدین را باید حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف آنتی اسیدها مصرف کنید.
- کتوکونازول، ایتراکونازول، پوزاکونازول، یا وریکونازول. اینها داروهای ضد قارچی هستند که می توانند جذب قرص فاموتیدین را نیز کاهش داده و اثربخشی آنها را کاهش دهند. قرص فاموتیدین را باید حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف این داروهای ضد قارچ مصرف کنید.
- آتازاناویر، ریلپیویرین، داساتینیب، ارلوتینیب، جفیتینیب، نیلوتینیب، پازوپانیب، رالتگراویر. اینها داروهایی هستند که عفونت HIV یا سرطان را درمان می کنند. آنها برای جذب بهینه به یک محیط اسیدی در معده نیاز دارند. قرص فاموتیدین می تواند اسیدیته معده را کاهش داده و اثربخشی این داروها را کاهش دهد. قبل از مصرف قرص فاموتیدین با این داروها باید با پزشک خود مشورت کنید.
- وارفارین. این یک رقیق کننده خون است که از لخته شدن خون جلوگیری می کند. قرص فاموتیدین می تواند اثر وارفارین را افزایش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد. اگر قرص فاموتیدین را همراه با وارفارین مصرف می کنید، باید آزمایش خون (INR) خود را به طور منظم کنترل کنید و دوز وارفارین خود را مطابق با آن تنظیم کنید.
- پروکائین آمید. این دارویی است که ضربان قلب نامنظم را درمان می کند. قرص فاموتیدین می تواند سطح پروکائین آمید را در خون افزایش دهد و خطر عوارض جانبی پروکائین آمید را افزایش دهد. اگر قرص فاموتیدین را همراه با پروکائین آمید مصرف می کنید، باید عملکرد قلب خود را به طور منظم کنترل کنید و دوز پروکائین آمید خود را متناسب با آن تنظیم کنید.
- متفورمین. این دارویی است که دیابت را درمان می کند. قرص فاموتیدین می تواند سطح متفورمین را در خون افزایش دهد و خطر عوارض جانبی متفورمین را افزایش دهد. در صورت مصرف قرص فاموتیدین همراه با متفورمین، باید سطح قند خون خود را به طور مرتب کنترل کنید و دوز متفورمین خود را بر این اساس تنظیم کنید.
اینها همه تداخلات دارویی ممکن با قرص فاموتیدین نیستند. برای اطلاعات بیشتر، باید به برچسب محصول مراجعه کنید یا با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
سخن آخر
همانطور که در این مطلب به آن اشاره شد، فاموتیدین یک قرص برای کاهش اسید معده است که به صورت آزاد از داروخانه قابل تهیه است. با این حال این قرص انوان مختلفی دارد و در برخی از آنواع آن فقط با نسخه و تجویز پزشک قابل استفاده است. این قرص معده عوارض چندانی ندارد، اما ممکن است در صورت مصرف بیش از حد، یا داشتن برخی از حساسیت‌ها به مواد به کار رفته در این قرص؛ عوارض خفیفی برای استفاده کننده ایجاد کند.