اگر از درد عصبی ناشی از زونا، دیابت یا سایر بیماری‌ها رنج می‌برید، یا اگر تشنج‌هایی دارید که با داروهای دیگر به خوبی کنترل نمی‌شوند، ممکن است نام قرص گاباپنتین را شنیده باشید.
گاباپنتین یک داروی نسخه‌ای است و در دسته‌ای از داروها به نام ضد تشنج قرار می‌گیرد. این دارو با تقلید اثرات یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز شما به نام اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) عمل می‌کند و فعالیت سلول‌های عصبی را کاهش می دهد و به آرامش سیستم عصبی کمک می‌کند.
قرص گاباپنتین بسته به شرایطی که از آن استفاده می‌شود در مارک‌ها و نوع‌های مختلف و اشکال متفاوت موجود است. در این مقاله از مدیکال بانک، توضیح خواهیم داد که قرص گاباپنتین چیست، چگونه آن را مصرف کنید، فواید و خطرات آنها چیست و قبل از استفاده از این قرص چه چیزهایی باید بدانید.
قرص گاباپنتین برای چه مواردی استفاده می شود؟
قرص گاباپنتین توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای شرایط زیر تایید شده است:
تشنج‌های جزئی
این تشنج‌ها تنها بخشی از مغز شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. گاباپنتین را می‌توان به تنهایی یا همراه با سایر داروهای تشنج برای پیشگیری و کنترل تشنج جزئی در بزرگسالان و کودکان 3 سال و بالاتر استفاده کرد.
نورالژی پس از هرپسی (PHN)
این یک نوع درد عصبی است که پس از ابتلا به زونا، یک بثورات دردناک ناشی از فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان، رخ میدهد.
گاباپنتین می تواند به تسکین درد سوزش، ضربه زدن یا تیر کشیدن عصبی که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از بهبودی بثورات باقی بماند، کمک کند.
سندرم پاهای بیقرار (RLS)
این اختلالی است که باعث می‌شود پاهای خود را حرکت دهید، به خصوص در شب یا هنگام استراحت. گاباپنتین می‌تواند به کاهش علائم RLS متوسط تا شدید و بهبود کیفیت خواب شما کمک کند.
بهترین تولید کنندگان قرص گاباپنتین
نام‌های تجاری قرص گاباپنتین عبارتند از:
- Neurontin: این برند اصلی گاباپنتین است که به صورت کپسول، قرص یا محلول خوراکی عرضه می‌شود. برای تشنج‌های جزئی و PHN1 استفاده می‌شود.
- Gralise: مصرف این قرص یک بار در روز است که همراه وعده غذایی عصر مصرف می‌شود. این نوع فقط برای PHN1 استفاده می‌شود.
- Horizant: این یک قرص با رهش طولانی است که با غذا مصرف می‌شود. برای RLS و PHN1 قابل استفاده است.
- نسخه‌های عمومی کپسول‌ها و قرص‌های گاباپنتین نیز موجود است و ممکن است ارزان‌تر از نام‌های تجاری باشد.
چگونه قرص گاباپنتین مصرف کنیم؟
دوز و دفعات مصرف قرص گاباپنتین به سن، وزن، عملکرد کلیه، وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان بستگی دارد. بهتر است بدانید پزشک بهترین دوز را برای شما تجویز می‌کند و در صورت نیاز، تصمیم می‌گیرد که مقدار آن را تنظیم کند.
شما باید دستورالعمل‌های پزشک خود را به دقت دنبال کنید و بدون مشورت با پزشک، دوز مصرفی خود را تغییر ندهید یا مصرف گاباپنتین را قطع نکنید.
در ادامه چند نکته کلی در مورد نحوه مصرف قرص گاباپنتین آورده شده است:
- قرص‌ها را به طور کامل با یک لیوان آب ببلعید. آنها را نجوید، نشکنید و له نکنید.
- قرص‌ها را در فواصل منظم طبق دستور پزشک مصرف کنید. دوزها را نادیده نگیرید یا بیشتر یا کمتر از دستور مصرف نکنید.
- اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه به زمان نوبت بعدی نزدیک باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و به برنامه منظم خود ادامه دهید. برای جبران نوبت فراموش شده، دو نوبت را همزمان مصرف نکنید.
- اگر گاباپنتین را برای تشنج مصرف می‌کنید، حتی اگر احساس خوبی دارید، مصرف آن را ناگهانی قطع نکنید. قطع ناگهانی گاباپنتین می‌تواند باعث علائم ترک شود یا خطر تشنج را افزایش دهد. در صورت نیاز به قطع مصرف، پزشک به شما خواهد گفت که چگونه دوز خود را به تدریج کاهش دهید.
- اگر گاباپنتین را برای دردهای عصبی یا RLS مصرف می‌کنید، مصرف آن را قطع نکنید مگر اینکه پزشک به شما بگوید. قطع ناگهانی گاباپنتین می‌تواند باعث بدتر شدن یا بازگشت علائم شود.
- قرص گاباپنتین را در دمای اتاق به دور از گرما، رطوبت و نور نگهداری کنید. آنها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
فواید قرص گاباپنتین چیست؟
قرص گاباپنتین می‌تواند با کاهش دفعات و شدت تشنج، درد عصبی یا علائم RLS به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. برخی از مزایای قرص گاباپنتین عبارتند از:
- کاهش درد: گاباپنتین به کاهش درد مزمن ناشی از زونا، دیابت یا سایر آسیب‌های عصبی کمک می‌کند. همچنین می‌تواند به جلوگیری از ایجاد PHN بعد از زونا کمک کند.
- بهبود خواب: گاباپنتین با کاهش ناراحتی و بی قراری در پاها می‌تواند به شما کمک کند سریعتر و طولانی‌تر بخوابید. همچنین می‌تواند هوشیاری و عملکرد شما را در روز بهبود بخشد.
- عوارض جانبی کمتر: گاباپنتین نسبت به سایر داروهای ضد تشنج تداخلات کمتری با سایر داروها دارد. بر خلاف برخی دیگر از داروهای تشنج، بر آنزیم‌های کبدی یا شمارش خون شما تأثیری نمی‌گذارد.
- هزینه کمتر: گاباپنتین به عنوان یک داروی ژنریک در دسترس است، به این معنی که معمولاً ارزان‌تر از محصولات نام تجاری است. ممکن است بتوانید با تغییر به نسخه عمومی گاباپنتین در هزینه خود صرفه جویی کنید، اما مطمئن شوید که ابتدا با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض قرص گاباپنتین چیست؟
قرص گاباپنتین عموماً توسط اکثر افراد به خوبی قابل تحمل است، اما می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. شایع‌ترین عوارض جانبی قرص گاباپنتین عبارتند از:
1- خواب‌آلودگی
گاباپنتین می‌تواند باعث ایجاد احساس خواب‌آلودگی یا خستگی شود، به‌ویژه زمانی که مصرف آن را شروع می‌کنید یا دوز مصرفی خود را افزایش می‌دهید.
تاثیر این قرص می‌تواند بر توانایی شما در رانندگی، کار با ماشین آلات یا انجام کارهای دیگری که نیاز به هوشیاری دارند تأثیر بگذارد.
تا زمانی که بدانید گاباپنتین چه تأثیری بر شما می‌گذارد، باید از این فعالیت‌ها اجتناب کنید. همچنین در حین مصرف گاباپنتین باید از نوشیدن الکل یا سایر داروهایی که می‌توانند باعث خواب آلودگی شما شوند خودداری کنید.
2- سرگیجه
گاباپنتین باعث می‌شود احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشید، به خصوص زمانی که از حالت نشسته یا دراز کشیده بایستید. این علائم می‌تواند خطر سقوط، تصادف یا صدمات شما را افزایش دهد.
هنگام تغییر وضعیت باید به آرامی بلند شوید و خود را ثابت نگه دارید. همچنین هنگام مصرف گاباپنتین باید مایعات زیادی بنوشید و از کم آبی بدن خودداری کنید.
3- سردرد
ممکن مصرف گاباپنتین باعث ایجاد سردرد شود. برای تسکین درد می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (Tylenol) یا ایبوپروفن (Advil) استفاده کنید، اما بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید. اگر سردرد شما مکرر یا شدید است، در مورد گزینه‌های دیگر با پزشک خود صحبت کنید.
4- حالت تهوع
گاباپنتین می‌تواند باعث ایجاد حالت تهوع یا بیماری در معده شما شود، به خصوص زمانی که شروع به مصرف آن می‌کنید یا دوز خود را افزایش می‌دهید.
می‌توانید این عارضه جانبی را با مصرف گاباپنتین با غذا یا شیر کاهش دهید. همچنین می‌توانید سعی کنید وعده‌های غذایی کوچکتر و مکررتر بخورید، از غذاهای تند یا چرب خودداری کنید و چای زنجبیل یا نوشابه بنوشید.
5- افزایش وزن
گاباپنتین می‌تواند باعث افزایش وزن شما شود، به خصوص اگر آن را برای مدت طولانی مصرف کنید. این می‌تواند به دلیل افزایش اشتها، احتباس مایعات یا تغییر در متابولیسم شما باشد.
شما می‌توانید با خوردن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و نظارت بر وزن خود از افزایش وزن جلوگیری کرده یا آن را به حداقل برسانید. اگر در مورد وزن خود نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
برخی دیگر از عوارض جانبی قرص گاباپنتین
همانطور که در بالا برخی از مهم ترین عوارض این قرص را ببرای شما نام بردیم، بهتر است بدانید برخی دیگر از عوارض جانبی هستند که کمتر بروز پیدا می‌کنند، اما خیلی جدی هستند. این عوارض عبارتند از:
مشکلات تنفسی
امکان دارد مصرف گاباپنتین باعث ایجاد مشکل تنفسی شود، به خصوص اگر بیماری ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) دارید یا اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید که می‌توانند بر تنفس شما تأثیر بگذارند.
بر هم خوردن نحوه طبیعی تنفس می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر تنفس بسیار آهسته یا کم عمق، لب‌ها یا ناخن‌های آبی رنگ، گیجی یا از دست دادن هوشیاری دارید، فورا با پزشک مشورت کنید.
تغییرات خلقی
قرص گاباپنتین می‌تواند تغییراتی در خلق و خو یا رفتار شما ایجاد کند. تغییراتی مانند: افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، پرخاشگری، خصومت، افکار یا اعمال خودکشی.
همچنین ممکن است در هر زمانی در طول درمان شما اتفاق بیفتد، حتی اگر قبلاً این مشکلات را نداشته‌اید. شما باید از این تغییرات آگاه باشید و فوراً آنها را به پزشک خود گزارش دهید. ممکن است پزشک شما نیاز به تنظیم دوز شما داشته باشد یا شما را به داروی دیگری تغییر دهد.
واکنش های آلرژیک
بهتر است بدانید که این قرص واکنش های آلرژیک را افزایش میدهد و باعث به وجود آمدن بثورات پوستی، خارش، تورم، کهیر یا مشکلات تنفسی می‌شود.
حتی اگر قبلا گاباپنتین را بدون هیچ مشکلی مصرف کرده باشید این علائم ممکن است در هر زمانی در طول درمان شما نیز پدیدا شوند. در صورت مشاهده هرگونه علائم واکنش آلرژیک، باید با مشورت پزشک مصرف گاباپنتین را متوقف کنید و به دنبال کمک اورژانسی باشید.
همچنین این نکته را فراموش نکنید که این یک لیست کامل از عوارض جانبی قرص گاباپنتین نیست. برای اطلاعات بیشتر، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.